ZWIEDZAMY INDUSTRIALNE ATRAKCJE ZABRZA

Trasa polecana dla osób z niepełnosprawnościami.

Szczegóły szlaku 

Trudność: dość trudna, niekiedy wąska, nierówna, możliwe liczne stopnie; dostępne dla wózkowiczów, ale ze wsparciem i pomocą asystenta 

Długość: 5 km w jedną stronę, powrót

Czas: 2 h + czas zwiedzania obiektów - około 5 h

Opis szlaku 

TURYSTYKA PRZEMYSŁOWA JEST WIZYTÓWKĄ ZABRZA, A KOPALNIA GUIDO I SZTOLNIA KRÓLOWA LUIZA TO DOSKONAŁE PRZYKŁADY ZAGOSPODAROWANIA OBIEKTÓW POKOPALNIANYCH I NADANIA IM DRUGIEGO, EDUKACYJNO-TURYSTYCZNEGO ŻYCIA. Zwiedzanie rozpoczynamy od Kopalni Guido. To jedna z największych atrakcji turystycznych województwa śląskiego. Podziemne trasy na poziomach 170 i 320 m corocznie ściągają co najmniej 100 tys. odwiedzających.

Kopalnia Guido, fot. www.opengroup.com.pl

Przebieg szlaku 

SAM/BUS parkujemy przy KOPALNI GUIDO, przy ul. 3 Maja 93. Z parkingu idziemy w kierunku niebieskiej wieży szybu „Kolejowy”. Obok wieży szybowej budynek nadszybia z przeszkloną fasadą, w którym mieszczą się kasy, sklepik oraz dostępne dla wózkowiczów WC. Zwiedzanie podziemi na poziomie 320 m, tylko częściowo dostępne dla osób na wózkach. Zwiedzanie całej trasy trwa ok. 2,5 h, a jej długość wynosi ok. 3 km. Zwiedzanie podziemi na poziomie 170 m trwa ok. 1 h i jest w pełni dostępne dla osób na wózkach. Trasa ma długość ok. 1 km, koncentruje się na trudzie pracy w kopalni z początku XX w. Głównym elementem trasy jest utworzona w jednej z kopalnianych komór kaplica św. Barbary. Po zwiedzeniu Kopalni Guido przechodzimy ul. Rymera i Wolności (trasa 1,5 km) do STREFY CARNALL SZTOLNI KRÓLOWA LUIZA. Możemy też odcinek ten przejechać SAM/BUS (Parking przy ul. Wolności 408 obok Łaźni Łańcuszkowej Strefy Carnall). Strefa Carnall – nazwana tak od charakterystycznego szybu górującego nad całością, będącego częścią historycznej Kopalni Królowa Luiza – to zespół zabytkowych, powierzchniowych zabudowań kopalnianych z przełomu XIX i XX w., należących do kompleksu Sztolni Królowa Luiza w Zabrzu. Poprzemysłowe budynki możemy zwiedzać sami, ale zdecydowanie lepiej skorzystać z przewodnika. Wejście do Łaźni od strony parkingu, po pochylni.

Sztolnia Królowa Luiza, fot. arch. UMWSL

Zabrzańska ŁAŹNIA została wybudowana w 1890 r. i była pierwszym tego typu obiektem na Górnym Śląsku. We wnętrzu częściowo zachowała się oryginalna ceramika i system natrysków, a także fragment szatni z hakami i łańcuszkami. W Łaźni znajdują się trzy potężne sale – łańcuszkowa, restauracyjna i ekspozycyjna. Jest tu również punkt informacyjny, sklepik z pamiątkami, miejsce pobierania kasków oraz dostępne toalety dla osób z niesprawnością ruchową. Po wyjściu z Łaźni Łańcuszkowej przechodzimy przez kładkę i kierujemy w stronę widocznego szybu. Pierwszy budynek po prawej to AKUMULATOROWNIA – budynek z przełomu XIX i XX w. Znajduje się tu wystawa dedykowana historii oświetlenia podziemi, od kaganków łojowych do współczesnych lamp elektrycznych.

Naprzeciw akumulatorowni, po lewej stronie znajduje się MASZYNOWNIA SZYBU PRINZ SCHONAICH, w którym zlokalizowana została unikatowa wystawa poświęcona ratownictwu górniczemu i zagrożeniom w kopalniach. Dawny warsztat elektryczny zmienił się w pokazową kuźnię i miejsce do przeprowadzania konserwacji wyposażenia muzeum. Następnym budynkiem jest NADSZYBIE SZYBU CARNALL (w pełni wyposażone, udostępnione do zwiedzania). W budynku maszyny wyciągowej szybu Carnall znajduje się czynna maszyna parowa z 1915 r., jedna z najstarszych w Europie. Pokazy pracy maszyny parowej są jedną z największych atrakcji Strefy Carnall.
Kolejnym obiektem jest 31-metrowa wieża z tarasem widokowym – WIEŻA WYCIĄGOWA SZYBU Carnall, wybudowana w 1915 r. Ostatnim udostępnionym budynkiem jest ZMIĘKCZALNIA, w której zmiękczano wodę do produkcji pary dla pobliskiej maszyny wyciągowej, która działa do dziś i jest chlubą zabrzańskiego skansenu. Budynek wykorzystywany na organizowanie wystaw, funkcjonuje tu także pub.

Kopalnia Guido, fot. www.opengroup.com.pl

Ze strefy Carnall przechodzimy lub możemy przejechać SAM/BUS do wylotu Sztolni Królowa Luiza przy ul. Mochnackiego 12. To odcinek 1,1 km. Tu parking dla SAM/BUS. Przy parkingu eksponowane są maszyny i urządzenia górnicze. Idziemy w kierunku budynku kasy. Stąd rozpoczyna się zwiedzanie z przewodnikiem TRASY WODNEJ SZTOLNI KRÓLOWA LUIZA. Długość trasy wynosi około 2 km (ok. 1,1 km spływu wodnego oraz ok. 900 m przejścia pieszego). Po tych podziemnych atrakcjach warto odpocząć na świeżym powietrzu, do czego świetnie nadają się dwa plenerowe parki tematyczne: BAJTEL GRUBA, CZYLI PARK 12C (m.in. z labiryntem i strefą relaksu dla rodziców) oraz PARK TECHNIKI WOJSKOWEJ (m.in. z czołgami, wozami opancerzonymi czy wyrzutnią rakiet). Obiekty są udostępnione dla osób na wózkach.

Po tych atrakcjach przechodzimy odcinek 500 m, lub przejeżdżamy SAM/BUS do wieży ciśnień przy ul. Jana Zamojskiego 2. Przy wieży jest możliwość zaparkowania SAM/BUS. WIEŻA CIŚNIEŃ wybudowana została w 1909 r. Olbrzymi zbiornik wodny podtrzymywany jest przez osiem filarów bocznych i jeden centralny. Dach jest mansardowy. Dolne kondygnacje zajmowały niegdyś pomieszczenia mieszkalne i gospodarcze. Wysokość wieży to 46 m. Obok wieży została wzniesiona natomiast przeszklona klatka schodowa wraz z windą. Na jej szczycie znajduje się punkt widokowy, dzięki któremu będzie można podziwiać w całej okazałości m.in. panoramę Zabrza. Jeżeli SAM/BUS jest na parkingu przy Kopalni Guido, musimy wrócić ulicami: Zamojskiego, Sienkiewicza, Chojnickiego i 3 Maja, do miejsca w którym rozpoczęliśmy wędrówkę po zabrzańskich zabytkach techniki.

Wieża ciśnień w Zabrzu, fot. arch. UMWSL