Rybnik posiada obszar o średniowiecznym rodowodzie, wyjątkowy pod względem historii, układu przestrzennego oraz obiektów zabytkowych z różnych epok, które możemy podziwiać. Mamy tutaj prawdziwe ikony architektury, znane poza granicami miasta, takie jak chociażby Bazylika Świętego Antoniego czy Teatr Ziemi Rybnickiej. Ten obszar to centrum starego Rybnika. Turysta zainteresowany dziedzictwem przeszłości Rybnika znajdzie tutaj interesujące świadectwa historii wpisanej w architekturę miasta:
Teatr Ziemi Rybnickiej, fot. materiały UM Rybnik
Kościoły:
• Bazylika Św. Antoniego z 1906 roku – jeden z najpiękniejszych kościołów neogotyckich w Polsce, 96 metrowe wieże kościoła, stawiają go na czele najwyższych obiektów sakralnych na Górnym Śląsku;
• Kościół parafialny p.w. Matki Bożej Bolesnej, z 1801 roku, tzw. „Stary Kościół” w stylu barokowo-klasycystycznym; przed którym stoi barokowy pomnik św. Jana Nepomucena z 1728 roku;
• Drewniane kościółki zrębowe: p.w. Św. Katarzyny w Rybniku-Wielopolu z XV wieku i p.w. Św. Wawrzyńca w Rybniku – Rybnickiej Kuźni z XVIII wieku;
• Kościół „Na Górce” – relikt gotyckiej architektury miasta – będący prezbiterium kościoła farnego z XV wieku, zburzonego w 1797 r., pełniący dziś funkcję kaplicy akademickiej;
• Kościół ewangelicki – przebudowany w 1791 roku z dawnej sieciarni zamkowej, z neoromańską wieżą dobudowaną w 1853 roku;
Bazylika św. Antoniego, fot. materiały UM Rybnik
Kościół Matki Bożej Bolesnej, fot. materiały UM Rybnik
Kościół ewangelicki, fot. materiały UM Rybnik
Budynki i budowle:
• Ratusz w rynku z 1822 r. w stylu klasycystycznym, z charakterystyczną, pięciokondygnacyjną wieżą zegarową, zakończoną ośmioboczną gloriettą z kopułą. Mieszczące się dziś w jego murach rybnickie Muzeum - ze stałymi ekspozycjami prezentującymi historię i kulturę Rybnika oraz historię rzemiosła na Śląsku, jest także organizatorem interesujących wystaw tematycznych i autorskich. Tutaj można również przeżywać wiele koncertów kameralnych, muzycznych, wokalnych i poetyckich;
• Zabytkowa zabudowa pierzei rynkowych i ulic przyległych, niektóre kamieniczki pochodzą jeszcze z XVIII wieku. Płytę rynkową zdobi zabytkowy pomnik św. Jana Nepomucena z 1736 roku umieszczony na współczesnej fontannie;
• Dawny zamek piastowski – średniowieczna warownia, później siedziba zakonu Norbertanek, przebudowana na zamek magnacki, a obecnie – po renowacji – siedziba sądu, w stylu późnobarokowym i klasycystycznym;
• Budynek Starostwa Powiatowego w stylu niemieckiego renesansu z 1887 r.
• Neogotycki budynek szpitala z kaplicą św. Juliusza, oddany do użytku w 1869 roku; (dziś częścią kompleksu jest Edukatorium Juliusz zabytkowe wnętrza wypełnia ekspozycja ilustrująca historię medycyny i farmacji)
• Zabytkowa Kopalnia Ignacy (Hoym) z 1792 roku, najstarsza kopalnia na ziemi rybnickiej, z wieżą ciśnień i ponad 100-letnimi, napędzanymi parą maszynami wyciągowymi; udostępniana turystom.
Rynek, fot. materiały UM Rybnik
Zamek Piastowski, fot. materiały UM Rybnik
Kaplica św. Juliusza, fot. materiały UM Rybnik
Przemysłowe tradycje Rybnika mają głębokie korzenie: już w XVI wieku rozwijało się tu hutnictwo, a od XVIII także górnictwo. Po II wojnie światowej głównie na rozwoju przemysłu węglowego skupiła się odbudowa miasta. To węgiel wywarł największy wpływ na życie i kulturę mieszkańców Rybnika.
Jedną z największych wartości Rybnika jest bez wątpienia jego dziedzictwo industrialne. Miasto, które wyrosło na węglu i przemyśle ciężkim, w ostatnich latach znacznie zmieniło oblicze, nie zapomniało jednak o swoich korzeniach. Niewiele już pozostało na Górnym Śląsku miejsc, w których można dotknąć historii. Zabytkowa Kopalnia Ignacy w Rybniku-Niewiadomiu z pewnością należy do jednych z nich. To tu możemy zobaczyć maszyny, które jeszcze klika lat temu przyczyniały się do sprawnej działalności kopalni, a dziś odeszły do lamusa. Wieże szybowe, parowe maszyny wyciągowe, budynek nadszybia i sprężarkownia – już same nazwy brzmią intrygująco. Atrakcją dla zwiedzających jest możliwość wejścia na wieżę ciśnień o wysokości 46 metrów.
Bogata oferta Zabytkowej Kopalni Ignacy sprawia, że zarówno najmłodsi, jak i ci sporo starsi spędzą tutaj ciekawie czas. W kopalnianym kompleksie zwiedzać można:
• Wystawę stałą ''Wiek pary'' w nadszybiu Szybu Kościuszko.
• Maszynę parową w maszynowni Szybu Kościuszko (pokazy uruchamiania od piątku do niedzieli)
• SOWA - Strefę Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności (małe centrum nauki z marką Centrum Nauki Kopernik w budynku stolarni przy maszynowni Szybu Głowacki)
• Maszynownię szybu Głowacki
• Wieżę widokową (z tarasu widokowego na wysokości około 46 metrów można podziwiać panoramę Rybnika, Radlina i Wodzisławia Śląskiego, a przy dobrej pogodzie zobaczyć pasma górskie Sudetów, Beskidów, a nawet Tatr)
• Park Pary z industrialnym placem zabaw
Zabytkowa Kopalnia Ignacy, fot. materiały UM Rybnik
Zabytkowa Kopalnia Ignacy, fot. materiały UM Rybnik
Zabytkowa Kopalnia Ignacy, fot. materiały UM Rybnik
Zabytkowa Kopalnia Ignacy, fot. materiały UM Rybnik
Dla przypadkowego turysty, przygotowanego na typową dla śląskich miast szarość, Rybnik to prawdziwa oaza, ukryta pośród zacisznych lasów dawnej puszczy śląskiej. To zakątek rekreacyjny, proponujący zarówno emocjonujące formy aktywnego wypoczynku, jak i kojący, skłaniający do refleksji spokój...
Rybnik, dzięki swojemu położeniu wśród wód i lasów, zapewnia doskonałe warunki do wypoczynku, sprawiając, że każdy znajdzie tutaj coś dla siebie – zarówno miłośnik różnego rodzaju sportów, amator rowerowych wycieczek, energiczny piechur jak i tęskniący za odrobiną lenistwa spacerowicz.
Najpopularniejsze miejsca odpoczynku i rekreacji:
• Zalew Rybnicki
• Tężnia solankowa i molo na stawie Paruszowiec
• Tężnia solankowa w Rybniku-Kamieniu
• Kolejka wąskotorowa (stacja Rybnik-Stodoły)
• Ścieżki edukacyjne wokół zbiornika Pniowiec
• Bulwary nad Nacyną
• Ruda Las (spacerowe tereny leśne)
• Góra Grzybówka w Rybniku-Golejowie
• Przystań kajakowa nad Rudą (ul. Szramka)
• Park Rowerowy Wiśniowiec
• Lodowisko sezonowe
• Fontanna multimedialna na Placu Jana Pawła II
• Edukatorium Juliusz
• Zabytkowa Kopalnia Ignacy
Tężnia Paruszowiec, fot. materiały UM Rybnik
Bulwary, fot. Robert Neumann, materiały UM Rybnik
Edukatorium Juliusz, fot. materiały UM Rybnik
Stadion i staw Ruda, fot. materiały UM Rybnik
Kąpieliska, baseny, pływalnie:
• Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy Ruda
• Pluskadełko w Rybniku-Kamieniu
• Basen w Rybniku-Chwałowicach
• Kąpielisko Pniowiec
• Kąpielisko Kamień
• Pływalnia kryta Akwarium
• Pływalnia kryta Yntka
Kąpielisko Kamień, fot. materiały UM Rybnik
Kąpielisko Pniowiec, fot. materiały UM Rybnik
Kąpielisko Ruda, fot. materiały UM Rybnik
Ważniejsze, cykliczne wydarzenia kulturalne:
• Rybnicka Majówka – Maj, bzy, Rybnik i Ty
• Dni Rybnika
• Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Dętych Złota Lira
• Festiwal Jazzu Tradycyjnego im. Czesława Gawlika
• Dni Muzyki Organowej i Kameralnej
• Silesian Jazz Meeting
• Rybnickie Dni Literatury
• Rybnicka Jesień Chóralna im. H.M. Góreckiego
Rybnik jest jednym z najbardziej zielonych miast w Polsce. Stąd też swoim bogactwem współtworzy tzw. Zielone Płuca Śląska. Jego północna część znajduje się w obrębie Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich, obejmującego kompleks Lasów Rudzkich, będących pozostałością dawnej Puszczy Śląskiej. Lasy Rudzkie są istną mekką dla turystyki pieszej i rowerowej. Czyste, utrzymane w bardzo dobrym stanie wyznaczone szlaki piesze i rowerowe, utrzymywane przez nadleśnictwa z Rud i Rybnika, są doskonałym obszarem rekreacyjnym, wykorzystywanym m.in. w celach turystycznych czy sportowych. Cieszą się także ogromnym powodzeniem podczas grzybobrań czy zbiorów owoców runa leśnego.
Pomnik Przyrody Victoria, fot. materiały z UM Rybnik
Okrzeszyniec, fot. materiały UM Rybnik
Na terenie Rybnika znajdują się obecnie trzy użytki ekologiczne: „Okrzeszyniec”, „Kencerz” i „Meandry rzeki Rudy”, które razem zajmują ponad 105 ha powierzchni. Na szczególną uwagę zasługuje tez uroczysko „Głębokie Doły”, które stanowi płat buczyny sudeckiej z licznymi okazami buka o wymiarach pomnikowych. Obecnie w mieście 23 drzewa i 4 głazy narzutowe noszą miano pomnika przyrody. Mieszkańcy miasta mogą znaleźć wytchnienie w jednym z dziewięciu parków czy 38 zieleńców.
Okrzeszyniec, fot. materiały UM Rybnik
Meandry rzeki Rudy-fot. DS DRON, materiały UM Rybnik
Zalew Rybnicki, fot. materiały UM Rybnik
Z uwagi na liczne tereny wodne w Rybniku, które tworzone są przez rzeki (Ruda i Nacyna), liczne stawy czy Zalew Rybnicki, miasto jest idealnym miejscem lęgu ptaków. Nie sposób wymienić wszystkich gatunków zaobserwowanych w mieście, jednak z ciekawych i rzadziej spotykanych okazów warto wspomnieć o zimorodku, dudku czy wildze. Ponadto nad Zalewem Rybnickim od kilku lat można zobaczyć pojedyncze egzemplarze migrujących bielików. Na ziemi rybnickiej spotkać można także bociana białego, a nawet czarnego, który ma tutaj swoje ostoje. Ponadto rzadkimi i chronionymi zwierzętami mieszkającymi w Rybniku są wydry i bobry europejskie.
Nutrie, fot. materiały UM Rybnik
Na Pniowcu, fot. materiały UM Rybnik